درمان برفک دهان کودکان و نوجوانان


برفک دهان، عفونتی قارچی است که هر چند برخی کودکان و نوجوانان و حتی بزرگ و عظیمسالان هم ممکن است دچار آن شوند، اما اغلب نوزادان را گرفتار می‌کند.

برفك دهان، عفونتي قارچي است كه هر چند برخي كودكان و حتي بزرگ و عظیمسالان هم ممكن است دچار آن شوند، اما اغلب نوزادان را گرفتار مي‌كند.

در بررسي بزاق دهاني، قارچي به نام «كانديدا آلبيكنس‌ «در تعدادي اندك و بسيار محدود ديده شده اما اگر اين قارچ با تكثير بيش از حد خود نواحي دهاني را آلوده كند، دهان عفوني و برفكي مي‌شود و در صورت ضعف و ناتواني در سيستم ايمني، بخصوص در شيرخواران بسرعت گسترش مي‌يابد.

برفك دهان پلاك‌هايي سفيد رنگ و پوسته‌پوسته را دربرمي‌گيرد كه در اندازه‌هاي متفاوت بر مخاط روي زبان، حلق، لثه، سقف دهان، اطراف لب و ديواره داخلي گونه ديده مي‌شود.

شباهت بسيار به شير دلمه‌بسته دارد و از همين رو برخي مادران جوان ممكن است نتوانند تفاوت و افتراق آنها را بخوبي تشخيص دهند و گمان كنند سفيدي موجود ناشي از برگشت شير از معده به دهان نوزاد است.

يكي از معمول‌ترين راه‌هاي تشخيص اوليه آن در بين بعضي از مادران اين است كه بدانند برفك دهان بسختي كنده مي‌شود و پس از كندن آن رنگ محل به قرمزي تمايل دارد. گاهي ممكن است كندن برفك به مختصر خونريزي در محل بينجامد.

در صورتي كه مادر دچار عفونت مهبل باشد نوزادان در حين خروج از مجاري زايمان و نواحي مونيلياز واژينال، احتمال ابتلا به آن و ظهور برفك را طي چند ساعت تا يك هفته پس از تولد تجربه خواهند كرد.

انتقال قارچ ممكن است از طريق آغشته شدن به مخاط دهان نوزاد در اين حين نيز رخ دهد. گاهي مجراي زايمان پاك و عاري از عفونت است اما تماس با لوازم آلوده نوزادان مبتلا در بخش‌هاي نگهداري كودكان تازه به دنيا آمده طي ساعات اوليه تولد، احتمال ابتلا به آن را تقويت مي‌كند. گاهي عفونت، به روده باريك راه مي‌يابد و سبب درماتيت يا كهير شده، با بررسي پوشك مشخص مي‌شود.

اگر شيرخوارتان به اين عفونت دچار شده نگران نشويد. برفك دهان قابل درمان است و با معاينه و درمان تحت نظر پزشك، همراه با استريل كردن مداوم وسايل دهاني فرزند اعم از پستانك، دندانگير، شيشه شير و... تا زماني كه حنجره، دستگاه تنفسي و لوله گوارش درگير بيماري نباشد، بهبودي بهتر و سريع‌تر حاصل مي‌شود.

در گذشته درمان برفك با تجويز آنتي‌بيوتيك صورت مي‌گرفت اما مصرف آنتي‌بيوتيك احتمال به هم خوردن تعادل طبيعي ارگانيسم‌هاي دهان را به همراه دارد و از سوي ديگر، احتمال دارد آنتي‌بيوتيك‌ها زمينه‌ساز بروز برفك حتي در بزرگ و عظیمسالان شود بنابراين، پزشكان از داروهايي مثل نيستامين براي درمان آن استفاده مي‌كنند.

در صورت اهمال در ضدعفوني كردن وسايل تغذيه نوزاد امكان بي‌اثر كردن مبارزه و عدم درمان وجود دارد . از همين رو براي مداواي بيمار استفاده از پستانك و شيشه شير براي كودكاني كه مادرانشان بخوبي وسايل را ضدعفوني نمي‌كنند طي دوره درمان ممنوع مي‌شود.

از محلول‌هاي پراكسيد هيدروژن نيز براي شست‌وشوي و ضدعفوني كردن دهان در برابر گسترش قارچ استفاده مي‌شود اما بايد دقت كرد كه در پديد آمدن و گسترش برفك دهان نوزاد، نوك پستان مادر هم طي روند شير دادن آلوده مي‌شود.

در اين صورت، براي كاهش اثرات و عوارض اين بيماري، مادر هم بايد پس از مشورت با پزشك با محلول جوش‌شيرين پستان خود را شست ‌و شو داده يا از داروهاي ضدقارچ به توصيه پزشكان استفاده كند تا در روند درمان تأخيري حاصل نشود و جلوي ايجاد زخم، درد يا سوزش نوك پستان نيز گرفته شود.

برفك با معاينه و تحت نظر پزشك متخصص اطفال حتي زماني كه حنجره، دستگاه تنفسي و لوله گوارش هم درگير بيماري شده باشد، بهبود مي‌‌يابد؛ البته بهتر است درمان در مراحل اوليه انجام شود.

در صورت تجويز نيستامين از سوي پزشك توجه كنيد كه نبايد آن را در دهان كودك ريخت، برعكس طوري بايد از آن استفاده كرد كه تمام بخش‌هاي دهان به دارو آغشته شود.

برخي به اين منظور گاز استريل را دور انگشت كاملا تميز خود پيچيده، با آن دارو را در همه نواحي دهان كودك پخش مي‌كنند كه موثرتر است.

اين دارو بايد حداقل يك هفته پس از برطرف شدن ضايعات هم استفاده شود و هيچ‌گاه تا چهل دقيقه پس از استفاده نبايد اثرش را با شيردهي و تغذيه از بين برد.استريل كردن مداوم وسايل دهاني و تغذيه‌اي كودك، تنظيف و مراقبت مادر از نوك پستان و نواحي اطراف آن الزامي است.

يكي از راه‌هاي ضدعفوني كردن لوازم شيردهي، جوشاندن آنها به مدت 15 تا 20 دقيقه در حرارت بالاي 55 سانتي‌گراد است.

مادر همواره بايد دست‌هاي خود را بويژه پيش از شير دادن يا تغذيه كودك با مواد پاك‌كننده يا ضدعفوني‌كننده بشويد.

يادتان باشد براي درمان بيماري‌هاي كودكان يا نوزادان، هيچ‌گاه سرخود اقدامي نكنيد و حتما و صددرصد تجويز و توصيه پزشك را مد نظر قرار دهيد.